🇰🇷 कोरियाको राष्ट्रपति निर्वाचन २०२५: मुख्य उम्मेदवारहरू, नीति र नेपाली समुदायप्रति असर

दक्षिण कोरियामा राष्ट्रपति निर्वाचन सन् २०२५ जुन ३ तारिखका दिन हुन लागेको छ। यो निर्वाचन सामान्य निर्वाचनजस्तो नभई विशेष निर्वाचन (special election) हो, जुन पूर्व राष्ट्रपति युन सुक-योललाई महाभियोग लगाएर पदच्युत गरेपछि तय गरिएको हो। कोरियाली संविधान अनुसार राष्ट्रपतिको पद रिक्त भएमा ६० दिनभित्र नयाँ निर्वाचन गरिनु पर्ने प्रावधानअनुसार यो चुनावको मिति तय गरिएको हो।

यस निर्वाचनलाई दक्षिण कोरियाको राजनीतिक, सामाजिक र आर्थिक भविष्यको दिशानिर्देशकको रूपमा हेरिएको छ। साथै, कोरियामा काम गरिरहेका नेपाली समुदाय, विदेशी कामदार र अन्तर्राष्ट्रिय विद्यार्थीहरूको लागि पनि यो निर्वाचन विशेष अर्थ राख्छ। उम्मेदवारहरूले अगाडि सारेका नीति तथा दृष्टिकोणहरूले उनीहरूका अधिकार, बसाइ, कामको सुरक्षाजस्ता कुरामा प्रत्यक्ष प्रभाव पार्न सक्छ।

🔍 निर्वाचनको पृष्ठभूमि

सन् २०२४ को अन्त्यतिर तत्कालीन राष्ट्रपति युन सुक-योलले “मार्शल ल (Martial Law)” घोषणा गरेपछि कोरियाली समाजमा ठूलो राजनीतिक संकट उत्पन्न भयो। उनको यो कदमलाई गैरसंवैधानिक भन्दै संसदले उनलाई महाभियोग प्रस्ताव पारित गर्‍यो। अन्ततः सन् २०२५ अप्रिल ४ मा कोरियाको संवैधानिक अदालतले उनलाई पदच्युत गर्‍यो। युन सुक-योल दक्षिण कोरियाको इतिहासमै महाभियोगबाट हटाइने पहिलो राष्ट्रपति बन्न पुगे।

यही सन्दर्भमा, अब नयाँ राष्ट्रपतिको लागि आगामी जुन ३ मा निर्वाचन हुँदैछ। यस निर्वाचनमा प्रतिस्पर्धा गरिरहेका उम्मेदवारहरूको विचार, नीति तथा दृष्टिकोणले कोरियाको आन्तरिक मात्र नभई अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्धमा समेत प्रभाव पार्नेछ।

👤 प्रमुख उम्मेदवारहरू र उनीहरूको नीति

१. 

ली जे-म्युङ (Lee Jae-myung) – डेमोक्रेटिक पार्टी (Democratic Party)

• पृष्ठभूमि: ली जे-म्युङ दक्षिण कोरियाको डेमोक्रेटिक पार्टीका वरिष्ठ नेता तथा पूर्व गभर्नर हुन्। उनले सन् २०२२ को राष्ट्रपति निर्वाचनमा समेत प्रतिस्पर्धा गरेका थिए, तर त्यतिखेर थोरै मतले पराजित भएका थिए।
  
  
• मुख्य नीति:
  
  
  • आर्थिक पुनरुत्थान: कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI), K-pop, र प्रविधिमा आधारित उद्योग विस्तार।
    
    
  • विदेश नीति: उत्तर कोरियासँग संवाद तथा द्विपक्षीय सम्बन्ध सुधारमा प्राथमिकता।
    
    
  • समाज कल्याण: बेरोजगारी, महँगी, र स्वास्थ्य सुरक्षालाई ध्यान दिने।
    
    
• विशेष तथ्य:
  
  
  • पछिल्लो समय एक व्यक्तिले चक्कु आक्रमण गर्ने प्रयास गरेका कारण उनी प्रचार अभियानमा बुलेटप्रुफ ज्याकेट लगाएर सहभागी भइरहेका छन्।
    
    
  • उनका केही कानुनी मुद्दाहरू (जस्तै भ्रष्टाचार) अझै बाँकी छन्, जसले आलोचना पनि तानेको छ।
    
    

२. 

किम मुन-सु (Kim Moon-soo) – पिपुल पावर पार्टी (PPP)

• पृष्ठभूमि: किम मुन-सु पूर्व श्रम मन्त्री र ग्येओङ्गी प्रान्तका गभर्नर भइसकेका छन्। उनी दक्षिण कोरियाको सत्तारुढ दल पिपुल पावर पार्टीबाट उम्मेदवार बनेका छन्।
  
  
• मुख्य नीति:
  
  
  • १०० ट्रिलियन वोनको AI कोष: डिजिटल इकोनोमीलाई प्रवर्द्धन गर्न ठूलो लगानी।
    
    
  • कर छुट योजना: मध्यम वर्गका लागि कर घटाउने नीति।
    
    
  • उत्तर कोरिया नीति: कडा दृष्टिकोण; अमेरिकी आणविक हतियार पुनःस्थापना प्रस्ताव।
    
    
  • जनसंख्या वृद्धिका लागि कार्यक्रम: नयाँ जोडीलाई आवास सहायताको घोषणा, स्वास्थ्य बीमामा प्रजनन उपचार समावेश।
    
    
• विशेष बुँदा:
  
  
  • उनले विदेशी कामदार सम्बन्धी नीतिमा पनि कडाइ गर्ने संकेत दिएका छन्, जसले प्रवासी श्रमिकहरूका लागि चुनौतीपूर्ण हुन सक्छ।
    
    

३. 

ली जुन-सोक (Lee Jun-seok) – रिफर्म पार्टी (Reform Party)

• पृष्ठभूमि: उनी पूर्व पिपुल पावर पार्टीका अध्यक्ष हुन् र हाल स्वतन्त्र धारको सुधारवादी पार्टीको प्रतिनिधित्व गरिरहेका छन्। युवा पुस्तामा लोकप्रिय भए पनि निर्वाचनमा मुख्य प्रतिस्पर्धीका रूपमा गनिँदैन।
  
  
• नीति: विस्तृत नीति अझै औपचारिक रूपमा सार्वजनिक गरिएको छैन।
  
  

📊 जनमत सर्वेक्षण

ग्यालप कोरियाको पछिल्लो सर्वेक्षणअनुसार उम्मेदवारहरूको लोकप्रियता यस्तो देखिन्छ:

• ली जे-म्युङ (Democratic Party) – ५१% समर्थन
  
  
• किम मुन-सु (PPP) – २९% समर्थन
  
  
• अन्य उम्मेदवारहरू – २०% भन्दा कम
  
  

यो आँकडाले स्पष्ट रूपमा देखाउँछ कि ली जे-म्युङ यस पटकको निर्वाचनका लागि प्रमुख दावेदार मानिन्छन्।

🌐 नेपाली समुदायप्रति प्रभाव

कोरियामा करिब ५० हजारभन्दा बढी नेपालीहरू कार्यरत छन्, मुख्यतः E-9 र E-7 भिसामा। यस निर्वाचनबाट हुने राजनीतिक परिवर्तनले उनीहरूको रोजगारी, भिसा नवीकरण, र श्रम अधिकारमा असर पार्न सक्छ।

सम्भावित असरहरू:

• किम मुन-सुको कडा प्रवासी नीति: श्रमिक आपूर्ति घटाउने, न्यूनतम ज्यालामा कडाइ गर्ने, आव्रजन प्रक्रियामा कठोरता ल्याउने सम्भावना।
  
  
• ली जे-म्युङको उदार सोच: प्रवासी कामदारप्रति सहिष्णु नीति, काम गर्ने वातावरण सुधार गर्ने सम्भावना।
  
  

यदि नेपालीहरूका लागि अनुकूल नीति चाहिने हो भने, उम्मेदवारहरूको घोषणापत्र बुझेर सजग हुन जरुरी छ।

📝 निष्कर्ष

कोरियाको सन् २०२५ को राष्ट्रपतीय निर्वाचन राजनीतिक संकटपछि उत्पन्न भएको ऐतिहासिक क्षण हो। उम्मेदवारहरूले प्रस्तुत गरेका नीति, योजना, र दृष्टिकोणहरू कोरियाली समाज मात्र होइन, यहाँ बसोबास गर्ने सबै विदेशी समुदायहरूका लागि पनि प्रभावशाली छन्।

नेपाली कामदार, विद्यार्थी, र व्यवसायीहरूले पनि यी उम्मेदवारहरूको नीति बुझेर कोरियाको भावी वातावरणको तयारी गर्नुपर्छ। विशेषगरी, प्रवासी श्रमिकका अधिकार र भिसा नीतिको सन्दर्भमा को को कति संवेदनशील छन् भन्ने बुझेकोमा हामी सजग हुनुपर्छ।